Adını yetiştiği yörenin isminden alan Kalecik Karası üzümü Anadolu’nun en eski üzümü olmasının yanı sıra faydaları ile önemini günümüzde korumaya devam ediyor. Tarihinde uzun bir geçmişe sahip olan Kalecik Karası’nın, Fransa'nın Bordeaux şehrinde yetişen üzümlerle eşdeğer kalitede görüldüğü açıklanmıştır.
Ankara’nın Kalecik ilçesinin ikliminde yetişen Kalecik Karası’nın kazandırdığı değer çok fazla olması sebebiyle Ziraat Bankası kurulduğu yıllarda, İstanbul, İzmir, Bursa ve Adana gibi zamanının büyük şehirlerinden sonra bir şubesini de Kalecik’e açmıştır.
KALECİK KARASI ÜZÜMÜNÜN TARİHİ
O dönemlerde çoğunlukla gayrimüslim nüfusun ilgilendiği bağcılık ve şarapçılık faaliyetleri, Cumhuriyet'in ilanından sonra Ermeni ve Rum nüfusun giderek azalmasıyla orantılı olarak düşmüştür. Şarap üretimine katkı sağlamak ve bu düşüşü yükseltmek amacıyla TEKEL firması, sahip olduğu ilk şarap tesisini Kalecik ilçesine kurmuştur.
1960'lı yıllarda İç Anadolu Bölgesi'nde yaşanan asma biti istilasından sonra üzüm bağlarının kuruması sonucunda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Kalecik Karası, 1980’lere gelindiğinde ise artık ekonomik getirisi fazla olmadığı gerekçesiyle neredeyse üretimi durmuş ve bulunamaz hale geldi.
Kalecik Karası’nın değerini tekrar gün yüzüne çıkarmak isteyen Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ise Kavaklıdere firması ile birlikte yürüttüğü kurtarma ve seleksiyon çalışmaları sayesinde tekrar dünya şarap literatürüne girmesine yardımcı oldu.
Kalecik Karası bu çalışmalar sonucunda 2006 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret olarak tescillendi. 2019 yılından beri Kalecik ilçesinde düzenlenen Uluslararası Kalecik Karası Üzüm Festivali ile üzümün önemi vurgulanmaya devam etmektedir.
KALECİK KARASI NEDİR?
Kalecik Karası üzümünün bir özelliği dikildikten en az 3 yıl sonra meyve vermeye başlamasıdır. Asmaları Nisan ayında sürmeye başlayıp Mayıs ayının sonlarına doğru çiçeklenir. Haziran ayının ikinci haftasında oluşmaya başlayan meyvelerin olgunlaşma dönemi ise Eylül ayının ortalarına (orta mevsim) denk düşer.
Kalecik Karası üzümünün taneleri siyaha yakın mavi renklidir ve genellikle orta büyüklüktedir. Çekirdekli ve kendine özgü bir aroması vardır. Orta Anadolu’da yetişen en kaliteli kırmızı şaraplık üzüm çeşitlerinden biri olan Kalecik Karası, Türkiye'ye özgü olmasıyla bilinir.
KALECİK KARASI BAŞKA YERDE ÖZELLİĞİNİ KAYBEDİYOR
Kalecik Karası’nın Türkiye için önemi ise sadece Kalecik ilçesinin bulunduğu iklimde yetişebilmesinden kaynaklanmaktadır.
Kalecik ilçesinin topraklarının büyük bölümü kahverengi veya kırmızı-kahverengi topraklardan oluşur ve Kalecik Karası’nın kendine özgü bileşimi bol miktarda kalsiyum içeren bu toprak türünden kaynaklanır.
Ayrıca Kalecik’in kendine göre iklimsel özellik gösteren bölgelerden oluşması, ilçeyi boydan boya geçen Kızılırmak nehrinin oluşturduğu özel mikroklima, bu toprak özellikleri ile birleşir. Kalecik Karası üzümünün şaraplık üzüm olma özelliği bu şekilde sağlanır.
Kalecik Karası üzümü başka coğrafi alanlarda yetiştirilmesi denenmiş fakat yapılan çalışmalar sonucunda farklı yerde yetişen üzüm fidelerinin Kalecik Karası bitkisi olma özelliğini kaybettiği görülmüştür.
Bu sebeple Kalecik Karası’ndan yapılan kırmızı şaraplar ancak Kalecik ilçesinde yetiştirilen üzümlerden elde edilebildiği ortaya konmuştur.
Haber: Gizem Tuğçe BAYHAN
