1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na; 26/10/2021 tarihinde yayımlan 7339 sayılı Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Geçici 8. Madde ilave edilmiş ‘’KOOPBİS, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde kurulur. İlgili bakanlıklar, sistemin kurulum sürecinde kendi sistemlerindeki verileri aktarmakla, uygulamaya geçtikten sonra da kooperatif ve üst kuruluşlarınca yapılan veri girişlerini takip etmekle sorumludurlar.
(Değişik cümle:26/1/2023-7435/2 md.) Kooperatif ve üst kuruluşları yönetim kurulu üyeleri, kooperatifin; ticaret sicili kayıtlarını, fınansal tablolarını, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarını, genel kurul toplantı evrakını, ortaklarının kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerini KOOPBİS’in kurulmasını müteakip bir yıl içinde KOOPBİS’e aktarmakla yükümlüdür. (Ek cümle:26/1/2023-7435/2 md.) Bu süre Ticaret Bakanlığınca altı aya kadar uzatılabilir. Bu süreçte kooperatifler ve üst kuruluşları, genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösteren listeleri bu madde yürürlüğe girmeden önceki hükümlere göre almaya devam ederler.
Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri, ek 2 nci maddenin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi uyarınca idari para cezası ile cezalandırılırlar.’’ hükmü getirilmiştir.
Kooperatif Bilgi Sistemi –KOOPBİS uygulamasını 1163 sayılı Kooperatifler Kanuna göre kurulup hukuki olarak faaliyetleri devam eden tüm kooperatifler ve üst kuruluşları Kanundaki ‘’Ticaret Bakanlığınca altı aya kadar uzatılabilir.” hükmü uyarınca Ticaret Bakanlığı Makamının 23.10.2023 tarih ve 90234003 sayılı Onayı ile veri giriş ve aktarım süreci 26.10.2023 tarihinden itibaren 6 (altı ay) uzatıldığından 26.04.2024 tarihine kadar yapmak zorundadırlar.
Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan Kooperatif Bilgi Sistemi – KOOPBİS Kooperatif ve üst kuruluşları yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunda olup, e-Devlet uygulamasını kullanılarak yapacaklardır. KOOPBİS üzerinden işlemleri yapmaya yönetim kurulu üyelerinin her biri ayrı ayrı yetkilendirilmişlerdir.
KOOPBİS sistemi koperatiflerin tüm ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, gayrimenkul ve ortakların bilgilerini, yönetim kurulu ve denetçi raporları, genel kurul toplantı tutanaklarını kayıt altına aldığından dolayı, Bakanlık tarafından tüm kooperatiflerin, kooperatifçilik hizmetlerine teknoloji kullanılarak elektronik ortamda erişmesi, verilerin merkezi olarak yönetilmesi, denetim, istatistik bilgileri kullanma, kooperatifçiliğinin geliştirilmesi ve kooperatif ortaklarının haklarının korunmasını amaç edinmiştir.
KOOPBİS sisteminin en önemli özelliklerinden biriside kooperatif ortaklarına sağladığı hizmetler olmuştur. Bu kapsamda tüm ortaklar e-Devlet uygulamasından sisteme girerek;
-Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunu, bilançoyu, gelir gider farkı hesaplarını ve denetçilerin Kooperatifler Kanunu’nun 66. ve 69. maddeleri hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri raporları genel kurulun yıllık toplantısından en az 15 gün öncesinden görüp inceleyebileceklerdir.
Resmi Gazetede 14.01.2022 tarihinde Kooperatif Bilgi Sistemi Yönetmeliği yayınlanmış ve ayrıca ilgili Kanun ve Yönetmelik hükümleri doğrultusunda, Kooperatif Bilgi Sistemi'nin kurulumu, tanıtımı, kullanıcıların eğitimi ve geçiş süreçleri ile veri işleme yöntemleri konularında ayrıntılı düzenlemeler içeren usul ve esasların yer aldığı Kooperatif Bilgi Sisteminin Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar Bakanlık Makamının Onayı ile uygulamaya konulmuştur.
KOOPBİS Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar 23 madde olarak ve geniş kapsamlı bir açıklama metni ile yöneticilere, ortaklara ve tüm kullanıcılara faydalı olacak şekilde hazırlanmıştır. Ayrıca Genel kurullardan 15 gün önce ve 15 gün sonra KOOPBİS sistemine girişi yapılacak işlemler belirtilmiştir.
CEZAİ İŞLEMLER
Kooperatifler Kanununun Ek Madde 2 nin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi uyarınca, 26/10/2021 tarihinde yayımlan 7339 sayılı Kanunla eklenen hükümlere aykırı hareket eden yöneticilere Söz konusu yükümlülüklerini yerine getirilmemesi halinde üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ve elli günden beş yüz güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar.
Kooperatif Bilgi Sistemi Yönetmeliği (14.01.2022 tarihli ) nin İdari para cezasını gerektiren haller başlıklı;
MADDE 17 – (2) (Değişik:RG-28/2/2023-32118) Yönetim kurulu üyelerinin; kooperatifin ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarını, genel kurul toplantı evrakını, gayrimenkul durumlarını, ortakların kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerini KOOPBİS’in kurulmasını müteakip bir yıl içinde KOOPBİS’e aktarmaları gerekmektedir. Bu süre Bakanlıkça altı aya kadar uzatılabilir. Bu süre içerisinde aktarımı gerçekleşmeyen her bir kalem için ayrı ayrı olmak üzere yönetim kurulu üyelerinin her biri bin Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılır.(2024 yılı 1.585.-TL)
(4) Aynı denetim kapsamında aynı kişiye verilebilecek idari para cezalarının toplam tutarı on bin Türk lirasını geçemez.
(5) İdarî para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
Yönetim Kurulu üyelerinin cezai durumlarla karşılaşmamak için kanun ve yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre girilmesi gereken bilgilerin Kooperatif Bilgi Sistemine (KOOPBİS) son tarih olan 26.04.2024 tarihine kadar girişlerinin yapılması gerekmektedir.
