Türkiye Cumhuriyeti’nin kalbi, başkent Ankara, 13 Ekim 1923’teki tarihi kararla başkent olmuş ve 102. yılını kutlamaya devam ediyor. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun’a çıkarak Milli Mücadele’yi başlatmasının ardından, Anadolu'nun düşman işgalinden kurtulmasının ardından 13 Ekim 1923’te genç Cumhuriyet’in başkenti olarak ilan edilen Ankara, Türkiye'nin bağımsızlığının simgesi ve Cumhuriyet’in merkez üssü haline geldi.
ANKARA'NIN BAŞKENT OLUŞ SÜRECİ
Osmanlı Mebusan Meclisi’nin İstanbul’da son kez 12 Ocak 1920’de toplandığı sırada, şehir İngilizler tarafından işgal edilmişti. Bu, Meclis’in İstanbul’da bir araya gelme ihtimalini sona erdirdi. Ülkenin yönetimi için yeni bir başkent ihtiyacı doğdu. Bu dönemde, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, Milli Mücadele'nin yönetileceği ve devletin başkentinin olacağı yerin Ankara olması gerektiği kararını aldılar.
19 Mart 1920’de Mustafa Kemal Paşa, Türkiye'nin bağımsızlığını savunma çağrısını içeren bir genelge yayımladı ve Osmanlı Mebusan Meclisi üyelerinin katılımıyla Ankara'da toplanmalarını sağladı. Ankara'nın, düşman işgalindeki bölgelerle olan stratejik bağlantıları, demir yoluyla ulaşılabilirliği ve savaşın yönetilebileceği uygun coğrafi yapısı, bu kararın alınmasında etkili oldu.
MUSTAFA KEMAL'İN ANKARA'YA GELİŞİ
Mustafa Kemal Paşa, 27 Aralık 1919’da Temsilciler Kurulu üyeleriyle birlikte Ankara'ya geldi. Ankara halkı, Seğmenler ve diğer yerel halk, Mustafa Kemal Paşa'yı büyük bir coşku ve sevgiyle karşıladı. Kurtuluş Savaşı’nın planları bu şehirde yapılmaya başlandı. Ayrıca, düzenli ordu kurma kararı da burada alındı ve bu ordu, İnönü, Sakarya ve Dumlupınar gibi muharebelerde başarılı sonuçlar elde etti. 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Savaşı zaferiyle Kurtuluş Savaşı sona erdi.
BAŞKENT KARARININ RESMİYET KAZANMASI
9 Ekim 1923’te Dışişleri Bakanı İsmet Paşa, Meclis'e Türkiye'nin başkentinin Ankara olduğunu belirten bir yasa önerisi sundu. 10 Ekim’de yayımlanan gazetelerde, önerinin tartışmaya açıldığı ve 13 Ekim 1923’te TBMM tarafından kabul edildiği duyuruldu. Kararın kabulü ile Ankara, fiilen yürütülen merkezi hükümet işlevinin resmi olarak başkent sıfatını kazanmış oldu.
ANKARA'NIN BAŞKENT OLMASININ ANLAMI
Bu karar, sadece coğrafi bir tercihten çok, stratejik ve ulusal bir simge olarak kabul edildi. Mustafa Kemal Atatürk, Ankara'nın başkent olarak seçilmesinin önemini Nutuk’ta şu sözlerle vurgulamıştır:
"Yeni Türkiye'nin başkentinin Anadolu'da ve Ankara şehrinde olması, coğrafi ve stratejik açıdan en doğru karar olmuştur. Devletin başkentini bir an önce belirlemek, hem iç hem de dış kararsızlıklara son vermek için elzemdi."
Ankara’nın başkent oluşu, Cumhuriyet’in temellerinin atıldığı, bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin simgesi haline gelmiştir. Bu karar, Cumhuriyet'in güçlenmesinde ve ulusal birliğin pekiştirilmesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.
