İstanbul Planlama Ajansı (İPA), TÜİK'in ev sahipliği ve kiracı istatistikleri temelinde gerçekleştirdiği değerlendirmede, ülkede artan konut sorununa vurgu yaptı. İstatistiklere göre, konut sahipliği oranı son 9 yılda yaklaşık 5 puan azalarak 2023'te %56,2'ye düştü. Aynı verilere göre, 2006'dan bu yana en az 5,6 milyon vatandaş evini kaybetti.
"DERİN BİR BARINMA VE KİRA KRİZİNE SÜRÜKLENİLDİ"
Bu dönemde kiracıların oranı ise %22,1'den 5,7 puan artarak %27,8'e ulaştı. İPA'nın analizine göre, 2006'dan bu yana en az 5,6 milyon vatandaş konut sahibi olma imkânını yitirdi. İPA, konuyla ilgili değerlendirmesinde, "Konutu olanlar satmak zorunda kaldı, yeni nesil için konut sahibi olmak neredeyse imkânsız hâle geldi. Yabancıya konut satışı gibi uygulamalarda ısrar edilmesinin de etkisiyle Türk vatandaşları halen süren derin bir barınma ve kira krizine sürüklendi. Her geçen gün çok sayıda konut az sayıda varlıklı insanın elinde toplandı" şeklinde ifadeler kullandı.
Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Derneği’nin (GYODER) raporuna göre, İstanbul'da 100 metrekarelik bir ev için alınacak konut kredisinin aylık taksitleri, hane halkının harcanabilir gelirinin %92'sine denk geliyor. Bankalar, konutun ekspertiz raporundaki değerinin %70-80'ine kadar kredi sağlıyor. Kamu bankalarında 120 ay vadeli konut kredisi faizi %3,79 iken, ortalama ev fiyatı olan 3 milyon TL'yi baz alarak gelir durumuna göre değişiklik gösterse de 120 ay vadeyle 1 milyon 800 bin TL kredi alınabiliyor. Bu durum, %3,79 faizle aylık ödemenin 69 bin TL olması anlamına gelirken, toplam geri ödeme 8 milyon 281 bin TL'ye kadar çıkabilmekte ve evin maliyeti 9 milyon 480 bin TL'ye kadar yükselmektedir.
