ANKESOB Yönetim Kurulu Üyesi ve Polatlı Bakkallar Bayiler Odası Başkanı Davut Yaşar, zincir marketlerin özellikle temel gıda ürünlerinde fiyat birlikteliği sağlayarak piyasaya hâkim olmasının serbest piyasa kurallarını açıkça ihlal ettiğini belirtti. “Serbest piyasa, vatandaşın lehine çalışmalı. Ancak şu an vatandaşın da esnafın da aleyhine işleyen bir düzenle karşı karşıyayız” diyen Yaşar, Meclis açılır açılmaz Perakende Yasası'nın yeniden gündeme alınması gerektiğini vurguladı.
"REKABET DEĞİL, TEKELLEŞME YAŞANIYOR"
“Polatlı’da, Ankara’da ve Türkiye’nin dört bir yanında mahalle esnafı zincir marketlerin fiyat oyunlarıyla baş edemez hale geldi” diyen Davut Yaşar, “Bugün üç beş büyük market, ürünleri neredeyse aynı etiketle raflara koyuyor. Bu fiyat birlikteliği, doğrudan piyasayı bozmak anlamına geliyor. İki ay ömrü kalmış ürünleri kampanya gibi gösterip vatandaşı yanıltıyorlar, esnafı da yok ediyorlar” ifadelerini kullandı.
Yaşar, zincir marketlerin son kullanma tarihi yaklaşan ürünleri özellikle kampanyaya sokarak hem etik kuralları hiçe saydığını hem de sağlıklı rekabetin önünü tıkadığını belirtti. “Bunlar, hem tüketiciyi mağdur ediyor, hem küçük esnafı oyunun dışına itiyor. Oyun sahası eşit değil. Bu da en başta tüketiciye zarar verir.”
“FİYAT ETİKETLERİYLE ALGI YÖNETİMİ YAPIYORLAR”
Zincir marketlerin, kampanya broşürleriyle ve raftaki fiyat etiketleriyle vatandaşı yanılttığını ifade eden Yaşar, “Bugün bir deterjanı üç günlüğüne indirime sokuyorlar, sonra diğer ürünlerde zam yaparak dengeyi bozuyorlar. Bu uygulama, serbest piyasa değil, tam anlamıyla fiyat mühendisliğidir. Halkın ve esnafın aleyhine bir sistem haline geldi. Biz rekabetten korkmayız ama rekabet adil olmalı. Şu anda yaşanan şey düpedüz tekelleşmedir” dedi.
“ESNAFIN ÖMRÜ 3 YILA DÜŞTÜ”
Polatlı’da son yıllarda dükkân kapatan esnaf sayısının her geçen yıl arttığına dikkat çeken Davut Yaşar, bu durumun temel nedeninin zincir marketlerin haksız rekabeti olduğunu söyledi: “Eskiden bir bakkal, bir kasap, bir manav semtin dengesiydi. Şimdi hepsinin yerini alan zincir marketler, fiyat kırma taktikleriyle semt esnafını yavaş yavaş silmeye başladı. Bugün bir esnafın ticari ömrü 1 ila 3 yıl arasında değişiyor. Sermaye karşısında direnemeyen esnaf ya borçla ayakta kalıyor ya da tamamen çekiliyor.”
“PERAKENDE YASASI HAYATA GEÇMELİ”
Meclis’in Ekim ayında açılacağını hatırlatan Yaşar, “Yıllardır Perakende Yasası konuşuluyor ama bir türlü raftan indirilemiyor. Oysa bu yasanın çıkması, hem tüketiciyi hem esnafı koruyacak. Çünkü fiyat politikaları şeffaf hale gelecek, her mahallede yeni bir zincir açılması artık keyfi olmaktan çıkacak” diye konuştu.
Davut Yaşar, perakende ticaretin sürdürülebilir ve adil bir yapıya kavuşması için şu dört maddede acil düzenleme yapılması gerektiğini de söyledi:
1. Zincir marketlerin mahalle aralarına sınırsız açılmasının engellenmesi,
2. Fiyat etiketlerinde şeffaflık ve denetimin artırılması,
3. Ürün tedarik zincirinde büyük oyuncuların fiyat belirleyici değil denetlenen olması,
4. Esnaf ve sanatkârı koruyan anayasal hükümlerin pratikte uygulanması.
“DÜNYADA NE YAPILIYORSA BİZDE DE YAPILMALI”
Yaşar, Avrupa ülkelerinde zincir marketlere karşı alınan önlemlere dikkat çekerek şu çağrıyı yaptı: “Dünyada nasıl düzenlemeler yapılıyorsa, Türkiye’de de yapılmalı. Yoksa çok geç olacak. Esnaf olmadan toplumun nefes alacak alanı kalmaz. Bugün küçük esnaf yalnızca ticaret yapmıyor, o mahallenin güvenliğidir, hafızasıdır. Eğer esnaf ayakta kalmazsa, toplumun kökü de sarsılır.”
