Polatlı Celepler Kasaplar ve Yetiştiriciler Derneği Başkanı Bilal Üstün, Mart ayında durdurma kararı alınan küçükbaş hayvan ihracatının yeniden açılması gerektiğini söyledi. İhracat ile hem üreticinin hem de devletin gelir sağlayacağını ifade eden Üstün, yetiştiricilerin karşılığını alabilmesi için ihracatın önemine dikkat çekti. Köylerde küçükbaş hayvan sayısının da üreticinin kazanamamasından dolayı git gide azaldığını belirten Bilal Üstün, “Benim bildiğim birçok köyde 10 bin küçükbaş varken bazı köylerde artık 6-7 bin küçükbaşa düştü.” İfadelerini kullandı.

POLATLI’DA ET VE SÜT KURUMUNUN ŞUBESİ OLMALI

Polatlı Celepler Kasaplar ve Yetiştiriciler Derneği Başkanı Bilal Üstün açıklamalarında şu ifadelere yer verdi; “Et ve Süt Kurumu’nun öncelikle şu anlamda yetiştiricilerimiz ve esnaflarımızın elinde kalan küçükbaş ve büyükbaş hayvanları değerlendirmek amaçlı, yetiştiricileri desteklemek amaçlı alım yapacaklarını açıkladılar. Kuzuyu 88TL/kg, tokluyu 82TL/kg, dana 84TL /kg ama 2,5TL/kg destek veriyorlar. 13-17 Temmuz arasında başvuranlara 1 TL/kg da devlet destekli. O 1TL de kurbana yapılan masraftan dolayı devlet destekli. 20kg gelecek bir hayvana 20TL/kg masraf desteği vardı. O da 17 Temmuz itibariyle bitti.Polatlı’da Et ve Süt Kurumuyla alakalı sıkıntı Polatlı ‘da Et ve Süt Kurumunun şubesinin olmaması. Bizim yetiştiricilerimizin elinde şu anda hayvan varsa Sincan Et ve Süt Kurumu şubesine başvurmaları gerekiyor. İnternet üzerinden başvuru almıyorlar. Onu form doldurarak, imzalı şekilde teslim alıyorlar. Yine danaya dediğimiz gibi 84TL/kg, 194 kilonun üzerinde et çıkan danayı artı 2,5 TL/kg, 250kgın üzerine çıkan 90 kuruş/kg, 300kg’nin üzerine çıkan 75kuruş/kg daha artı olarak Et ve Süt Kurumu tarafından destekleniyor. Bu karkas et olarak yağsız şekilde. İnek de 170kgın üzerine çıkan her 20kgda ineğe de aynı 90kuruş/kg ve 75 kuruş,25 kuruşa kadar da artan fiyatlarla da destek veriliyor.”

İHRACATIN AÇILMA DURUMU VAR

“Suriye’den gelebilecek olan hayvanlar hakkında da söylenti var. Ama “Kaçak giriyor mudur?” olabilir. İhracat anlamında da 16 Mart 2022 de yapılan toplantıda yeni gelen Tarım Bakanımız Kirişci o zamanın fiyatları kuzunun ve toklunun 60-65 TL ye kadar çıkmasından dolayı Türkiye’nin iç piyasasında etin daha sıkıntılı ve daha yüksek fiyat olacağından dolayı ihracatı durdurdular. Ama ihracat için şuan yeni bir çalışma var. Eğer ihracatta yeterli sayıda Et ve Süt Kurumu’na başvurulduğu taktirde Türkiye’nin şuanda kurban bayramında ne kadar hayvan satıldı net bir tablo yok. Fazla hayvanın olması dâhilinde Et ve Süt Kurumu yukarıya bildirip, ihracatı açma durumu var.”

İHRACAT NEDEN AÇILMALI?

“Bize göre ihracat açılmalı. Yani şu anlamda açılmalı: Yetiştiricilerimizin çalışmalarının karşılığını alabilmesi için ihracat olması lazım. İhracat olmazsa bugün ki canlı baskül 43 TL/kg. ama bugün ki Türkiye piyasasına baktığın zaman 90-93TL/kg ’a kadar kuzu ama 93-94 TL/kg bazında da dana kesimi var. İhracat açılmazsa bu fiyatların bu civarda tutulacağı. Ama bir çuval yemin 400-450TL gibi olan bir rakamda da bu fiyatların pek iç açıcı ve yetiştiricilerin kurtarabildiğini düşünmüyorum.  Kurtarmıyor, ben kendim de bu işin içerisindeyim o yüzden bunu kurtarmıyor. İhracatın açılması durumunda yemin 400TL olması pek bir şeyi değiştirmeyecek. Yani iç piyasada etin ne kadar fazla yükseleceği konusunda yiyen insanı düşüneceksin. Ama fazla da bir şey fark etmeyecek. Örneğin bugün 90TL ye kesilen bir kurbanlık kuzu kasapta 130-150 TL gibi bir rakama satılıyor. O zamanda 160TL olacak. Ama canlı baskül 10-12TL fark edecek. O da “Ne fark edecek ?” yetiştiricilerin elindeki hayvanların değerlendirilmiş olması önemli.”

BİRÇOK YETİŞTİRİCİNİN HAYVANLARINI SATMASI SÖZ KONUSU

“Biz şu anda köyleri geziyoruz. İhracat olmaması durumundan birçok yetiştiricinin hayvanlarını satması söz konusu. Ben kurbandan sonra hafta sonu iki gün köyleri gezdim.  Kimi 300 kimi 500 kimi 50 yani insanların elinde ne kadar hayvan varsa elinden çıkartmaya çalışıyor. Herkes koyunu satıyor. Türkiye şartlarında ekonomi durumlarına baktığımız zaman bir koyunun 3bin TL’den aşağı olmaması gerekiyor. Ama ne yazık ki şu anda damızlık koyunun bin 800-2 bin TL değer biçildiğini ve bu anlamda herkes malını satmaya çalıştığı görüyoruz.”

KAZANAMAYAN ÜRETİCİ BAŞKA ALANLARA YÖNELİYOR

“Bugün eğer ki 400TL olan bir çuval yemin maliyetini karşıladığı zaman yetiştirici zarar ediyor.  Çünkü bir çobanın aylık çalışma fiyatı 6-8 bin TL arası değişiyor. Bir çuval yem 400TL. Zaten bir koyun ve kuzu yetişip meydana gelinceye kadar 3,5-4 çuval yem yiyor. Bunun bir de 400-500 TL gibi masrafını düşünürsek 2bin TL ye tekabül ediyor. Yetiştirici kuzuyu 2,5-3 bin TL ye satmadığı zaman zarar ediyor. Bugün ki şartlarda da baktığında 2bin TL’nin üzerinde satamıyor. Bir kuzu 38-42 kilo arası geliyor. O da bugün ki rakamlarla bin 700-bin 800 TL gibi bir rakam yapıyor. Bin 800 TL de kurtarmıyor. Çiftçi birde 200-300 TL zarar ediyor bir de eziyetini çekiyor. Bu anlamda insanlar kazanamayınca elindeki malı satıp başka işe yöneliyor ya da başka türlü değerlendirmeye çalışıyorlar. Türkiye piyasasında görüyoruz ki 300bin TL olan bir aracı yarın 350 bin TL ertesi gün 400 bin TL gibi rakamlara satıldığına şahit oluyoruz. Araba yem istemiyor, su istemiyor, çoban istemiyor. Çekiyorsun bir kenara duruyor.  Adamın elinde 500 koyunu varsa bin 800TL den satmış olsa 900bin TL edecek. 900 bin TL’sini elinde bulundurup 3-5 gün içerisinde bu para değerlenip daha farklı kazançlar elde edebilir. Ya da diyelim dolara bağlayıp yine aynı kazancı elde edebiliyor. Ama çiftçi kar, kış, yağmur, soğuk altında eziyet çekek çalışmasının karşılığını alamadığından herkes malını satma derdine düşmüştür.  Kuzu olsa hemen satılıyor. Damızlık koyunu satan kişi çok ama alan kişi ya da bu işi zarar olduğu için yapacak kişi olmaması piyasada sıkıntı doğuruyor.”

KÖYLERDE 10 BİN OLAN KÜÇÜKBAŞ SAYISI 6-7 BİNE DÜŞTÜ

“Benim bildiğim birçok köyde 10 bin küçükbaş varken bazı köylerde artık 6-7 bin küçükbaşa düştü. Bunun daha da 2-3bini satılık. Müşteri bulurlarsa satacaklar. Ama kazanmış olsa diyelim koyun başı bin TL değil 500TL kazanmış olsa adam 500 tane küçükbaşı varsa yıllık 250bin TL gibi çok güzel bir kazanç sağlamış olacak, kimse satmaz.  Hatta almaya çalışır. Ama para kazanamadığı için adamın 150 küçükbaşı varsa çoban tutuyor bir de yemi. Atıyorum 3-5 tanesinin de öldüğünü hesap edersek adam tamamen zarar ediyor ve herkesin parası değerlenirken yetiştiricinin parası sıfırlanıyor.”