Çalışma hayatında riskli ve yıpratıcı işlerde çalışanlara tanınan fiili hizmet süresi zammı (yıpranma payı), belirli meslek gruplarına prim gün sayısı ekleyerek daha erken emekli olma fırsatı sunuyor. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan incelemelerde, bazı mesleklerde bu hakkın amacı dışında kullanıldığı belirlendi.
O MESLEKLERDE YIPRANMA PAYI KALKIYOR
Yapılan tespitlere göre, aslında yüksek risk içermeyen aşçı, çaycı, bekçi, danışman, hizmetli ve sekreter gibi mesleklerde çalışanlar için de yıpranma payı bildirimleri yapıldığı ortaya çıktı. SGK, bu durumun, yıpranma payının asıl olarak madencilik, demir-çelik, güvenlik güçleri, basın mensupları gibi zorlu ve tehlikeli işlerde çalışanlara sağladığı erken emeklilik hakkının "suistimali" anlamına geldiği değerlendirmesini yaptı.
Bu suiistimallerin önüne geçmek amacıyla SGK, Nisan 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeni bir uygulama başlatıyor. Belirlenen ve yıpranma payı kapsamında değerlendirilmeyecek meslek kodlarıyla yapılacak sigortalılık bildirimleri sistem tarafından otomatik olarak engellenecek. İşverenler bu meslekler için yıpranma payı bildirmeye çalıştığında sistem hata mesajı verecek. Kısıtlanan meslek kodlarının listesine SGK'nın çevrimiçi sisteminden erişilebilecek.
Düzenleme kapsamında dikkat çeken bir diğer nokta ise şoförlük mesleği. Genel olarak şoförlük, yıpranma payı kapsamından çıkarılırken, örneğin itfaiye teşkilatında yangınla mücadele görevinde aktif olarak yer alan itfaiyeci şoförleri gibi doğrudan riskli işin içinde bulunan şoförler bu haktan yararlanmaya devam edecek. Buna karşılık "vasıta sürücüsü" veya "yolcu taşıma şoförü" gibi genel unvanlarla yapılan bildirimler sistem tarafından otomatik olarak reddedilecek.
SGK'nın bu adımı, fiili hizmet süresi zammı uygulamasının amacına uygun şekilde, gerçekten riskli ve yıpratıcı işlerde çalışanlara yönelik bir hak olarak kalmasını sağlamayı hedefliyor. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte, SGK kayıtlarındaki meslek tanımlamaları ve yıpranma payı uygulamaları daha sıkı bir denetime tabi tutulacak.
