Öncelikle Ayaş’a gittiğinizde tatmanız gereken 8 lezzet arasında gösterilen Ayaş dutu popüler lezzetler arasında gösterilmeye devam ediyor. Türkiye’de dut üretiminde öncülük yapan Ayaş ilçesinde yoldan geçen ziyaretçiler olsun ve ziyarete gelen vatandaşlar olsun Ayaş dutunun eşsiz lezzeti ile büyüleniyor. Ayaş’a gidildiği zaman mutlaka tadılması gereken lezzetler arasında gösterilen Ayaş Dutu ziyaretçiler tarafından yoğun ilgi görmeye devam ediyor.
Ankara’nın Ayaş ilçesi şifalı olduğu bilenen suları olsun kaplıcaları gibi Ayaş dutunun da namını duymayan yoktur.
Besin değerleri yüksek olan lezzeti ve vitamin bolluğu ile yaz mevsiminin vazgeçilmez meyvelerinden biri olan Ayaş dutu Ayaş’ta üretilmektedir. Ağaçtan koparılıp yenmesi kadar lezzetli olmasının yanı sıra mevsimlik olan Ayaş dutu yurdun dört bir tarafına pazarlanıyor aynı zamanda pestili ve pekmezi de yapılıyor.
Ayaş dutunun faydaları ise saymakla bitmiyor:
Yaz mevsiminde çokça tüketilmesi kadar kış mevsimlerinde de tüketilen Ayaş dutu şifa kaynağı olarak gösteriliyor. Özellikle sindirim bozukluğuna iyi geldiği bilinen Ayaş dutu bol miktarda tüketiliyor. Hem kahvaltıların hem de çerez niyetine yenilebilen Ayaş dutu kahvaltı pekmez olarak, Ayaş dut kurusu ise kuruyemiş olarak bolca tüketilmeye devam ediyor. Genellikle Beyaz dutun tüketilmesi ile bilenen Ayaş dutunun Siyah dutu da oldukça popüler. Siyah dutun da üretiminin yapıldığı Ayaş’ta Siyah dutun ağız yaralarına iyi gelmesiyle biliniyor. Ayaş dutu vatandaşlar tarafından da o kadar çok önemseniyor ki, her yıl Haziran ayında Ayaş dut festivali gerçekleştiriliyor. Bu şekilde Ayaş dutuna ilgi ve önem daha da artmış oluyor.
Geçtiğimiz yıllara nazaran Ankara’da daha yaygın görülmeye başlanan Ayaş dutu Ankara’nın her tarafına yayılmış durumda. Yetiştirilmesinde çok fazla önem istemeyen ve yetiştiriciliği kolay olan bu Ayaş dutu fidanı Ankara’daki çoğu fidancılarda bulmaksa mümkün. Fidanları alan tüketiciler için ise Ayaş dutunun fidan dikim ayları Mart ve Nisan olarak gösteriliyor.
Ayaş dutunun fiyatları ise değişiklik gösteriyor. Fiyatlar dutun boyutuna veya tüplü olup olmadığına göre değişiklik gösteriyor.
PEKİ AYAŞ DUT FİDANININ EKİLİŞİ NASIL YAPILIYOR?
Ayaş dutu son zamanlarda Ankara’da hobi bahçelerinde boy göstermeye başladı. Ayaş dutunun dikiminden sonra birkaç yılda ürün vermeye başlıyor. Ayrıca Ayaş dutu suyu en çok seven bitkiler arasında gösteriliyor. Sulama işleminde haftada ve on beş günde bir su vermek yeterli oluyor. Tamamen organik olarak topraktan yetişen bu bitki gübreye veya herhangi bir ilaca ihtiyaç duymuyor. Sadece Ayaş domatesinin ağacını yılda iki yılda bir budamak gerekiyor. Onun dışında her şeyi topraktan alması beslenmesi yeterli olarak biliniyor.
AYAŞ DUTUNUN HASAT ZAMANI NE ZAMAN OLUYOR?
Ayaş dutu hasat zamanı da çiftçinin yüzünü güldürmeyi başarıyor. 200 yıllık ömrü olan ağaçların ev sahipliği yaptığı dutların toplanması da bir hayli zor oluyor. Silkeleme tekniği kullanılmadan toplanan dutlar elle teker teker toplanıyor. Beyaz kadar kara dutunda meşhur olduğu Ayaş’ta kara dut içerdiği antioksidan ve vitamin ile de beyaz dut kadar vatandaşların gözdesi olmaya devam ediyor. Haziran ayı ortaları veya sonları başlanan Ayaş dut hasadı Eylül ayına kadar devam eder. Farklı amaçlarda da kullanılan Ayaş dutu 2 asırlık meyve veren ağacı ile bugün ki yerini korumaya devam ediyor. Birçok sektörde kullanılan Ayaş dutları hem yiyecek hem de içecek sektöründe sofralarımız şenlendirmeye devam ediyor. Temmuz ayının ilk haftası çıkan karadut özellikle kanser hastalarının en çok kullanması gereken meyveler arasında gösteriliyor.
Ayaş Dutu en lezzetli yöresel yemekler arasında gösterilmeye devam ediyor.
ÇAĞRI ARCAKLIOĞLU
