Yarı İletken(Çip) Krizi
Sevgili Polatlı Postası okurları, memleketim olan Polatlı’nın değerli ve köklü gazetelerinden biri olan Polatlı Postasında ilk yazım olması nedeniyle heyecanımı sanırım tahmin edebiliyorsunuzdur. İstanbul’da aslında bir çok dergi, blog ve platformlarda yazıyorum. Her ne kadar oralarda yazmak heyecan verici olsa da memleketimin gazetesinde yazmak son derece keyifli ve heyecan verici. Hepimizin de bildiği gibi her işte ilkler her zaman zor ve sancılı olur. Dolayısıyla bende ilk yazımın konusunu seçmekte son derece kararsız kaldım ve zorlandım.

İlk yazımın konusunu gerek global otomotiv sektöründe gerek Türkiye otomotiv üretimi, perakende satış ve ikinci el piyasasında son derece önemli olan ve ciddi olumsuz etkiler yaratan çip sorunu ve bu sorunun yaratacağı sıfır otomobil tedarik sıkıntılarıyla bu krizin ikinci el piyasasına etkilerini yazmak istedim.
Pandemi ile birlikte dijitalleşmenin hız kazanması ve elektronik cihazlara olan talebin artması
sonucunda başta otomotiv sektörü olmak üzere bir çok sektörün üretim planlamaları olumsuz
etkilendi. Genişleyen çip krizini yakından izleyen global danışmanlık firması AlixPartners’in son
değerlendirmesine göre 2021 dünya otomobil üretim hedefi olan 84.6 milyon üretim adedinden 3,9 milyon kayıp yaşanacağını öngörüyor.

Bu kaybın otomotiv sektörüne maliyeti ise 110 milyar dolar.

Küresel çip sıkıntısı; Ford, General Motors, Toyota, Volkswagen, Honda, Stellantis (PSA-FCA) ve Çinli elektrikli otomobil üreticisi Nio gibi otomobil üreticilerinin üretimi azaltmalarına veya tesislerini
kapatmak zorunda kalmalarına neden oldu.
Türkiye de üretim yapan otomotiv şirketleri de bu krizden etkilendi ve üretimlerinde aksamalara neden oldu.

Oyak Renault, çip sorunu nedeniyle 15-22 Mart'ta üretimine ara verirken, Tofaş, 18 Mart’ta Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklamada, çiple ilgili yaşanan tedarik sorunu nedeniyle 19 Mart-5 Nisan’da üretimin duracağını duyurdu. Tofaş, söz konusu kararın etkilerinin asgari seviyedetutulması amacıyla üretime ara verilen süre içerisinde üretim tesislerinin bazı periyodik bakım çalışmalarının gerçekleştirileceğini aktararak, üretim dışında kalan operasyonların faaliyetlerine devam edeceğini belirtti.

Görüleceği üzere 2021 yılı çip krizi ile önümüzdeki günlerde yavaşlayan hatta üretimi duran
tesislerden dolayı ,sıfır otomobil tedariklerinde sorun yaşanacak. Bir çok markada yeterli stokların
oluşturulmasında zorlukların hali hazırda başladığını da biliyoruz. Peki bu bulunabilirlik sorunu sıfır
ve ikinci el piyasasına nasıl yansır bunlara bakalım.

Çip Sorunu ve Sıfır-İkinci El Satışlar

İlk 3 çeyrekte pandeminin etkisi ile özellikle büyük şehirler insanların toplu taşımadan uzaklaşması,
otomobil satışlarına talebi arttırdı. Daha etkili olduğunu düşündüğüm etken ise ekonomik öngörülerdi.
2021 ilk çeyreğinde faizlerin kademeli olarak düşeceği ve TL nin değerleneceği, aşılamanın hızlanıp
pandeminin hafifleyerek ekonominin 1 yıllık bekleyen talep ile hızla canlanacağı ve döviz kurlarının
da artacağı öngörüsüyle otomobil fiyatlarının yükseleceği beklentisi yarattı. Bu beklenti ile 2021 ilk
çeyreği son derece hareketli geçti.
Mart ayında 96 bin satış adetlerini gördük. Genel olarak bu rakamları Aralık ayında markaların
hedefleri tutturmak için yapmış olduğu kampanyalarla görmeye alışığız. Bu satışlarda yukarda
bahsetmiş olduğumuz nedenlerden dolayı fiyatların artacağı beklentisi tüketicide alımı öne aldı.
Nitekim Nisan ve Mayıs satışları geriledi.

Otomotiv Distribütörleri Derneği–ODD rakamlarına göre Ocak-Mayıs arasında 314.882 Sıfır otomobil ve HTA satıldı. 2020 yılının aynı aralığında 183.095, 2019’da 152.456 ve 2018 yılında ise 302.311 adetlik sıfır otomobil ve hafif ticari araç satışı oldu. Görüldüğü üzere 2021 Ocak-Mayıs adetleri oldukça iyi. Ancak Nisan-Mayıs satış adetleri hızla düştü.

Ve Sıfır otomobilde satışların artan kura bağlı olarak fiyatların artması ve faizlerin yükselmesi ile yüksek maliyetli kredi oranları ve yukarıda uzunca anlatmış olduğumuz çip sorununa bağlı olarak bulunabilirlikte yaşanacak sorunları göz önünde bulundurursak sıfır satışların azalacağı ve talebin ikinci ele kayacağı yönünde.

2021 sıfır otomobil tahmini ise sene başında 850 bin seviyelerinde iken Mayıs sonu itibarı ile bu
tahminler 750 bin olarak revize edildi. 2020 gerçekleşen değer ise 772.788 adetti. Benim 2021 tahminin ise 750-800 bin aralığında gerçekleşeceği yönünde.
Peki sıfır otomobil satışları ve çip sorunu sonrası ikinci el otomobil piyasasında durum nasıl ve
önümüzdeki dönemde nasıl bir hareketlilik bizi bekliyor olacak.
İkinci el piyasası yılın ilk 6 ayını düşüşle kapattı. İlk 6 aydaki kayıp bir önceki yıla göre yaklaşık %25. EBS Danışmanlık verilerine göre ikinci el satış adetlerini görebilirsiniz.
Yıllara göre her sıfır satış için gerçekleşen ikinci el otomobil sayısı aşağıda paylaşıyorum;

2020 : 16,96
2019 : 19,64
2018 : 8,6

2021 yılında ise her satılan sıfır otomobile karşılık ikinci el oranı 7,9. Yani 2021 her satılan bir tane
sıfır otomobile karşılık 7,9 tane ikinci el satılmış ki bu değer çok düşük. Dolayısı ile ikinci elde ciddi
bir gerileme var. Haziran ayı ise ikinci el için son derece hareketli geçti. Bu hareketliliğin yıl sonuna
kadar devam edecek. Bu hareketliliğin seyrinde sıfır otomobillerdeki bulunabilirlik etkili olacaktır.
Talebin artması fiyatların da yükselmesini sağlayacaktır. 2020 son çeyreğinde tarihi zirveyi göre ikinci
el piyasası benzer bir artış olmamakla birlikte talebin oluşturacağı bir yükselmenin fiyatlara
yansıdığını belirtebiliriz.
İkinci El araç alacakların yakın zamanda alımlarını gerçekleştirmeleri kazançlı olacak gibi
görünmektedir.
Gelecek hafta görüşmek üzere, Sevgiler.

'

'

'