Antik Likya Uygarlığı Kentleri, Teke Yarımadası'nda, Akdeniz Bölgesi'nde konumlanmıştır. Likya parlamentosunun benzersiz bir yapısı vardır ve kentlerin büyüklük ve nüfuslarına göre belirlenen temsilci sayısı antik dünyada eşsizdir. UNESCO Dünya Miras Listesi'ne bu özellikleri nedeniyle önerilmektedir. İlk olarak, tarihi kaynaklarda Mısır ve Hitit medeniyetlerine ait olarak geçer. Bu kaynaklarda, "Lukka ve Luka" adlı halklardan bahsedilir. Mısırlılar ve Hititler arasında imzalanan Kadeş Anlaşması'nda Lukka halkının adı geçmektedir, bu da denizci Lukka Halkı'nın Likya adını verdiğini gösterir.
Arkeolojik Kazılar Ne Anlatıyor?
Arkeolojik kazılar, MÖ 13. yüzyıla dayanan Yalburt Kaynak Tapınağı üstünde Patara'nın tanımını ortaya koymuştur. Hitit İmparatorluğu'nun güçlü kralı IV. Tuthaliya'nın yazıtında, Lukka Ülkeleri'ne yaptığı seferi anlatmaktadır. Lukka halkının Apollon'a olan inancı, bölgede Apollo Kültü'nü ortaya çıkarmıştır. Likya halkı, özgürlük ve bağımsızlıklarına son derece bağlı bir topluluktur. Roma İmparatorluğu'na son katılan bölge olmalarına rağmen, Xanthoslular gibi savaşçı bir topluluk olarak bilinirler. Pers ordusuna karşı direniş gösteren Xanthoslular, şehirleri düşse de özgürlükleri uğruna direnmeyi seçerler. Likya; Büyük İskender'in ölümünden sonra İskender'in generali Ptolemaios'un egemenliğine girer ve Roma'dan İ.Ö. 167 yılında özgürlüğünü kazanır. Strabon'un belirttiği gibi, Likya Birliği'nin büyük kentleri arasında Ksanthos, Patara, Pınara, Olympos, Myra ve Tlos bulunmaktadır.
Likya ve Deniz Ticareti
Likya'nın ticareti, deniz ticaretiyle ünlüdür. Ayrıca, verimli toprakları sayesinde önemli tarım ürünlerine sahiptir. Hıristiyanlık, Likya'da 53-57 yıllarında St. Paulus'un ziyaretine kadar dayanmaktadır. Bizans dönemi, bölgede Hıristiyanlığın yerleşip birçok kilisenin inşa edildiği bir dönemdir. Likya'nın limanları, deniz ticaretine karşın, uluslararası ticarete sahne olmuştur. Andriake ve Patara, konumları, siyasi ve ekonomik güçleriyle diğer limanlardan ayrılır. Antik kaynaklara göre, Likya'nın limanları arasında Andriake, Patara, Phaselis, Olympos ve diğerleri bulunmaktadır. Bu limanlar, Likya'nın zengin ticaret ağının bir parçası olarak, mor boya, sedir ağacı, zeytinyağı, şarap ve sünger gibi önemli yerel üretim mallarının dağıtımını sağlar.
Likya halkı, özellikle Bizans döneminde, manastırların dağıldığı ve Hıristiyanlığın yayıldığı bir dönem yaşamıştır. Bu dönemde, Demre'nin dağlık kesimlerinde manastırların ortaya çıkması, ekonomik ve kamu hayatını etkileyecek kadar önemli güç merkezleri haline gelmiştir. 5. yüzyıla kadar devam eden Likya'daki manastır yaşamı, bölgenin bu dönemde yoğun nüfusa sahip olduğunu gösterir. Likya Birliği, Roma İmparatorluğu döneminde büyük bir refah seviyesine ulaşmıştır. Şehir nüfusları 5.000 civarında olup, bölge genelindeki nüfus 200.000 civarındadır. Sınırlar, kuzeydoğuda Kaunos'u içine alacak şekilde genişlemiştir. 5. yüzyıl ortalarına gelindiğinde, Likya Eyaleti'nin Konsül Valisine bağlı olan 34 kent bulunmaktaydı. Likya'nın tarihinde önemli bir dönem, Troia savaşıdır. Likyalılar, Troia saflarında savaşmıştır ve komutanları Sarpedon ve Glaukos'tur.
Benzersiz Bir Medeniyet
Likya, tarihsel olarak zengin ticaret geçmişi, özgürlüğe olan bağlılığı, Hıristiyanlıkla tanışması ve kültürel mirasıyla öne çıkan bir medeniyet olarak karşımıza çıkıyor. UNESCO Dünya Miras Listesi'ndeki önerisi, bu benzersiz medeniyetin önemini vurgulamaktadır.
